Çiftlik hayvanlarının çocuklarınız ya da evcil hayvanlarınız kadar zeki olduğunu bilseydiniz; onları yemeyi bırakır mıydınız? Eğer cevabınız evetse, bunu yapmanın zamanı gelmiş olabilir.
Domuzdan ineğe, koyundan tavuğa, çiftlik hayvanları düşündüğümüzden çok daha fazla akıllıdır. Domuzlar köpekler gibi isimlerini öğrenebilirler ve oyunlar yapabilirler. İneklerin, keçilerin ve tavukların hepsi inanılmaz karışık sosyal yapılara ve bizler gibi en iyi arkadaşlara sahiptirler.
Onların hepsi muhteşem, duyarlı varlıklardır, yine de biz onları hep bir mal olarak düşündüğümüzden hiçbir zaman hak ettikleri değeri ve saygı göremediler. Çiftlik hayvanlarının kedi ve köpeklerimizden farklı olduğunu düşünmek, onların seri üretilmelerini ve bize besin olmak için kesilmelerini mantığa uydurmamızı sağlayan kültürel bir yapıdır.
Buna rağmen bir an geri adım atıp; onların gerçekten ne kadar zeki varlıklar olduğunu öğrendiğimiz zaman hemen önyargılarımızı yıkabilir ve çiftlik hayvanlarının birer mal değil, birer birey olduklarını görebiliriz.
1.DOMUZLAR:
İnsanlar, domuzların yüksek zekada olduğu gerçeğine gitgide daha çok uyanıyor. Bu sevimli hayvanlar kendilerini aynada tanıyabilen birkaç türden biridir. Ayna tanıma testi bir hayvanın kendini aynada ne kadar tanıyabildiğini ölçer. Bu test, genellikle hayvanın aynaya bakması sağlanarak yapılır. Daha sonra hayvanın yüzüne kırmızı bir nokta ya da daha önce bulunmayan bir işaret koyarsınız. Aynaya baktıktan sonra o noktayı çıkarmaya çalışırsa bu, yakışıklı görünümlü olduğunu bildiğindendir; bundan emin olabilirsiniz. İnsan bebekleri bu testi aşağı yukarı 2 yaşına kadar geçemiyorlar! Köpekler ve kediler ise henüz bu testi geçemedi.
Cambridge Üniversitesi araştırmacıları, domuzların sadece kendilerini tanıyabildiklerini değil aynı zamanda aynaların nasıl işlediğine dair bir anlayış gösterdiklerini ve bunu yiyecek bulmak için kullandıklarını tespit ettiler.
Bütün bunlar sizi domuzların inanılmaz akıllı olduğuna ikna etmek için yeterli olmadıysa, onların (lezzetli bir ödül karşılığında) oyun oynadıkları da bilinir. Domuzlar top benzeri oyuncaklarla oynamayı severler ve yeterli uyarı yoksa canlarının sıkılma ihtimali vardır.
2.İNEKLER:
İneklerin inanılmaz hafızaları vardır. İneklerin sadece yüzleri tanımakla kalmadığı, uzun bir süre sonra bile yüzleri hatırlayabildikleri tespit edildi. İnekler, en iyi otlama noktalarını ve sevdikleri su kaynaklarının yönlerini de hatırlarlar ve bunların yerini bulabilirler.
Belki de bu müthiş hafızaları onları ideal arkadaş yapıyor. İnekler, diğer ineklerle güçlü bağ kurarlar hatta en yakın inek grubunu seçerler ve sadece en yakın arkadaşlarıyla takılırlar.
İnek grupları kurmak yetmezmiş gibi, sürü üyeleri arasında sosyal bir hiyerarşileri vardır. Genellikle bir inek patrondur ve takipçilerinin davranışlarını belirler. Bir inek eğer bu lider ineği dinlemek istemezse; tıpkı lisedeki gibi sürüden dışlanır. Sürüye yeni bir inek katıldığı zaman, sürüye tamamen kabul edilmeden önce diğer üyelerle iletişim kurmak ve bağlantılar oluşturmak zorundadır.
3.TAVUKLAR:
Tavukların, kuş beyinli olmadıkları mutlak olarak kanıtlanmıştır. Domuzlar gibi tavuklar da bulmaca ve oyunlar öğrenebilirler.
Tavukların sevecen hayvanlar olmadığını düşünüyorsak; bu gerçeğin kendisinden çok uzaktır. Tavuklar, inanılmaz annelerdir ve daha civciv yumurtadan çıkmadan uzun süre önce bebekleriyle ilgilenmeye başlarlar. Kuluçka esnasında yumurtaya mırıldandıkları ve konuştukları tespit edilmiştir. Civcivler yumurtadan çıktıkları zaman tavuklar daha da sevgi dolu olurlar. Bebeklerini avcı hayvanlardan korurlar, civcivlerine empati gösterirler ve gençlerine ihtiyacı olan her şeyi öğretirler. Annelerin yumurtalarına yaptığı bütün o gıdaklamalar ve mırlamalar aslında bu derslerin başlangıcıdır.
Civcivler yumurtadan çıktığı zaman anneler bütün yöntemlerini onlara anlatmaya devam ederler. Neyi yemek güvenli ve neden kaçınmak gerekir onlara öğretirler. Aynı zamanda sosyal hiyerarşiyi ve birbirlerini gagalamayı öğretirler.
Bebek civcivler doğdukları andan itibaren oldukça akıllıdırlar. Nesnenin kalıcılığını, nesnenin varlığını onları görmeseler bile anlama yeteneğine sahiptirler. İnsan bebeklerinin 6 aylıkken geliştirdiği bu yeteneği, civcivler sadece 2 günlükken geliştirirler.
4.KOYUNLAR:
Koyunların soru sormaksızın takip ettiklerine dair bir ünleri var. Onlar, çiftlik dünyasının daha az zeki olan türlerinden biri olarak düşünülürler. Fakat bu kesinlikle doğru değildir!
Onların her çeşit yüzü tanıyabilme yeteneği, şaşırtıcı bir zekaya sahip olduklarını gösteren örneklerden biridir. Onlar sürülerindeki koyunları tanırlar ve kaybolduklarında fark edebilirler. Zorbalık gösteren koyunları tanıyabilirler ve bu koyunlar yakınlarına geldikleri zaman strese girerler. Koyunlar; kendileriyle ilgilenen, bakımlarını üstlenen kişileri ve hatta sürüyü toplayan çoban köpeğini bile tanıyabilirler! Eğer bir kişinin görüntüsü değişirse onu tanımakla ilgili bir problem yaşamaz, onu tanırlar ve zihinlerine elliden fazla koyun yüzünü kaydedebilirler.
Bir koyunu kızdırırsanız; 2 yıldan fazla bir zaman boyunca sizi ve olayı hatırlayacaktır. Bir çeşit kin gütme olayından bahsedebiliriz.
5.KEÇİLER:
Son olarak keçiler var. Keçiler hayata karşı sergiledikleri büyük coşkularıyla hayat boyunca gülümsememizi sağlarlar. Çok şirin olmalarının yanında iyi bir problem çözücü olma özellikleri de vardır. Londra Queen Mary Üniversitesi ve İsviçre Zirai Bilimler Enstitüsü araştırmacıları, keçilerin sandığımızdan daha fazla gizemleri olduğunu saptamıştır. Şöyle ki; onlar müthiş bulmaca çözücülerdir.
Bu araştırmacılar; aslında maymunlar için hazırlanan bulmacayı keçilere sundular ve bir kutuya yiyecek yerleştirdiler. Yiyeceğe ancak bu bulmacayı çözerek ulaşabilirlerdi. Keçiler kaldıracı harekete geçirebilmek için dişleriyle ipi çekmek zorundaydılar ve sonra ağızlarıyla kaldıracı kaldırdılar. Bunu doğru bir şekilde yaparlarsa muhteşem bir atıştırmalık gelecekti. 10 ay sonra keçilere yeniden bu zorlu görev verildiğinde daha da iyisini başardılar.
Onların azmi ve zorluklara karşı doğuştan gelen yeteneği bu problem çözme yeteneklerini başka hayvanların ulaşamayacağı besinlere ulaşmak için uygulamalarına izin veriyor.
Mesela Fas’ taki keçilerin en lezzetli olan dallara ulaşabilmek için ağaçlara tırmandıkları bilinir.
ÇİFTLİK HAYVANLARIYLA İLGİLİ DÜŞÜNCELERİNİZİ YENİDEN GÖZDEN GEÇİRİN
İnsanlar kedi ve köpeklerini severler, onlar evcil hayvanlarına sevecenlikle ve gerçekten hak ettikleri saygıyla davranmak isterler. Çiftlik hayvanları ise nadiren bu tarz muamele görürler. Onların kedi ve köpekler kadar zeki, sevecen ve şirin oldukları kanıtlandığı halde halen eşya ve mal olarak kategorize ediliyorlar. Bu çiftlik hayvanlarıyla ilgili daha fazla şey öğrendiğimizde ve evimizdeki hayvanlara ne kadar benzediklerini fark ettiğimizde, onlara layık gördüğümüz durumları daha fazla değiştirmek isteyeceğiz.
Bu hayvanların gerçekte ne kadar inanılmaz olduklarını kabullendiğimizde, onların suiistimal edilmesini meşrulaştırmak da bir o kadar zor olacaktır. Çiftlik hayvanlarının besin olduğu fikrine meydan okumak rahatsız edici de olsa, onların yetenekleri ve zekası ile ne yapılabileceğini bildiğimizde, gerçeği paylaşmayı onlara borçlu değil miyiz?
Çeviri: Nil Şeyda Şahingöz
